11 mrt Bob Dylan wordt in mei 80 jaar
Op 24 mei wordt Bob Dylan tachtig. Hij is geboren in 1941 in Duluth, in de Amerikaanse staat Minnesota. Zijn oorspronkelijke naam luidt Robert Allen Zimmerman. Niemand, buiten Elvis Presley, James Brown en The Beatles, is zo bepalend geweest voor de ontwikkeling van de popmuziek als hij.
Het is dit jaar ook zestig jaar geleden dat hij – via talentscout John Hammond, tevens verantwoordelijk voor het binnenhalen van Billie Holiday, Aretha Franklin, Leonard Cohen en Bruce Springsteen – tekende bij het vermaarde Columbia Records, een subdivisie van Sony. Sinds 1961 is Dylan Columbia altijd trouw gebleven.
Dylan heeft ruim zeshonderd liedjes geschreven. Het is onbegonnen werk om zijn immense belang te schetsen aan de hand van zijn beroemdste composities, zoals Blowing In The Wind, The Times They Are a-Changin’, Mr. Tambourine Man, Like A Rolling Stone, Just Like A Woman, All Along The Watchtower, Knocking On Heaven’s Door of het door Adele gecoverde Make You Feel My Love. De hoeveelheid Dylan-songs die zich in het collectieve bewustzijn van de mondiale muziekhebber heeft genesteld is immers vele malen groter. Ook het noemen van zijn beroemdste albums volstaat niet. Highway 61 Revisited, John Wesley Harding, Nashville Skyline, Blonde On Blonde (allemaal in de jaren zestig), Blood On The Tracks, Desire en Slow Train Coming (jaren zeventig), Time Out Of Mind (jaren negentig) en recent nog Dylans negenendertigste studio-album Rough And Rowdy Ways (2020), zijn stuk voor stuk hoogtepunten in zijn oeuvre en gelden als ware culturele iconen. Maar veel van zijn andere albums zijn dat eerlijk gezegd ook.
Dylan is Dylan. Enerzijds al zestig jaar instant herkenbaar. Bij elk van zijn songs weet je meteen dat hij het is. Zijn snerpende stem, zijn voordracht, zijn omgang met taal, zijn eigengereidheid, zijn visie. Anderzijds is hij ook al zestig jaar de ongrijpbaarheid zelve. Dylan laat zich niet kennen, ook wanneer hij zichzelf blootgeeft. Dylan geeft, maar vrijwel nooit wat je van hem verwacht. Altijd is hij het publiek een stap voor en nooit laat hij zich iets aan de luisteraar gelegen liggen. Er zijn vele – vergeefse – pogingen gedaan om hem in te kaderen. Hij is neergezet als folkie (akoestisch met striemende harmonica) en protestzanger. Als profeet van de tegencultuur in de jaren zestig. Als grondlegger van de rock (door samen met een band ‘elektrisch’ te gaan op het Newport Folk Festival van 1965, reden waarom hij kort daarop ook voor Judas werd uitgemaakt). Als bevlogen melkmuil en als cynische brombeer, als gospelzanger en reli-rocker, als psychedelische poëet en ja, zelfs ook dat: als crooner, zijn eigen zangidool Frank Sinatra achterna.
Er is één noemer waaronder we hem met gerust hart kunnen vangen: Bob Dylan is de aartsvader van alle singer-songwriters. De allergrootsten uit dit genre, zoals
o en Nick Cave, spraken met het grootste respect over hem. Hun werk is ondenkbaar zonder Dylan. Zijn invloed reikt ook tot in Nederland. Van Boudewijn de Groot tot Frank Boeijen, Freek de Jonge en Lucky Fonz III. Een andere constante in zijn carrière zijn Dylans optredens. Al sinds 7 juni 1988 is hij bezig aan zijn zogenaamde Never Ending Tour, die inmiddels al meer dan drieduizend shows voortduurt.
Tenslotte, hoeveel talenten kan een mens hebben, is er natuurlijk ook zijn Nobelprijs voor Literatuur. Deze ontving hij in 13 oktober 2016 voor (juryrapport): ‘Het creëren van nieuwe poëtische uitdrukkingswijzen binnen de grote Amerikaanse songtraditie.’ Dylan behoort onbetwist tot de allergrootste en allerbelangrijkste kunstenaars van zijn tijd.